🌀 Vertigo: Detaylı Tanı ve Değerlendirme Süreci
Baş Dönmesinin Nedenini Belirlemede Bilimsel ve Kapsamlı Yaklaşım
Vertigo, tıpta baş dönmesi, dengesizlik hissi veya çevrenin dönüyormuş gibi algılanması şeklinde tanımlanan bir rahatsızlıktır.
Tek başına bir hastalık değil, birçok farklı nedene bağlı gelişen bir belirtidir.
Vertigo tanısında en önemli adım, doğru ve ayrıntılı bir değerlendirme sürecidir.
Çünkü baş dönmesi; iç kulak, beyin, sinir sistemi, boyun kasları, görme sistemi hatta psikolojik faktörlerden bile kaynaklanabilir.
Bu nedenle “başım dönüyor” şikâyeti tek başına yeterli değildir — detaylı tanı şarttır.
Kliniğimizde vertigo değerlendirmesi, KBB uzmanı, nöroloji hekimi ve fizyoterapistlerin ortak çalışmasıyla yürütülür.
Amaç, baş dönmesinin kaynağını kesin olarak belirlemek ve kişiye özel bir tedavi planı oluşturmaktır.
🔹 Vertigo Tanısında İlk Adım: Ayrıntılı Hasta Öyküsü (Anamnez)
Tanının temelinde doğru sorular vardır.
Uzman hekim, vertigonun türünü anlamak için aşağıdaki bilgileri detaylı olarak sorgular:
Baş dönmesi ilk ne zaman başladı?
Dönme hissi mi, sersemlik mi hissediliyor?
Baş pozisyonuyla şiddetleniyor mu?
Bulantı, kusma, işitme kaybı veya kulak çınlaması eşlik ediyor mu?
Daha önce kafa travması, kulak enfeksiyonu veya migren öyküsü var mı?
Kullanılan ilaçlar, stres düzeyi veya tansiyon durumu nasıl?
Bu sorular, vertigonun iç kulak kaynaklı mı (periferik vertigo) yoksa beyin kaynaklı mı (santral vertigo) olduğunu anlamada çok önemlidir.
🔹 Fizik Muayene ve Denge Gözlemleri
Hekim, fizik muayene sırasında denge, refleks ve göz hareketlerini değerlendirir.
Bu süreçte:
Hastanın ayakta, gözleri açık ve kapalı duruşu incelenir.
Gözlerde istemsiz titreme (nistagmus) var mı kontrol edilir.
Başın belirli pozisyonlarda tutulmasıyla semptomların şiddeti gözlemlenir.
🧠 Bu muayene, vertigonun merkezi sinir sisteminden mi yoksa iç kulaktan mı kaynaklandığını anlamak açısından kritik öneme sahiptir.
🔹 Denge Testleri (Vestibüler Fonksiyon Testleri)
Vertigo tanısında en sık kullanılan modern testlerden bazıları şunlardır 👇
🔸 Videonistagmografi (VNG)
Göz hareketleri özel kameralarla izlenir.
Vestibüler sistemin (denge organı) gözlerle olan bağlantısı değerlendirilir.
Bu test, iç kulak fonksiyonunu analiz etmekte son derece etkilidir.
🔸 Elektronistagmografi (ENG)
Göz çevresine yerleştirilen elektrotlarla göz hareketlerinin elektriksel kayıtları alınır.
Beyin ve iç kulak arasındaki iletişim kontrol edilir.
🔸 Kalorik Test
Kulak kanalına sıcak ve soğuk hava veya su verilerek denge organının verdiği tepki ölçülür.
Her iki kulağın vestibüler yanıtı karşılaştırılarak denge farkı saptanır.
🔸 Posturografi (Denge Platformu Testi)
Hastanın vücut dengesi bir platform üzerinde sensörlerle analiz edilir.
Görsel, kas-iskelet ve vestibüler sistemin birlikte nasıl çalıştığı ölçülür.
Bu testler, vertigo tedavisinde izlenecek yöntemin kişiye özel belirlenmesini sağlar.
🔹 İşitme Testleri (Odyolojik Değerlendirme)
Bazı vertigo türleri işitme kaybı ile birlikte seyreder.
Örneğin, Meniere hastalığı veya labirentit gibi durumlarda kulaktaki sıvı basıncı hem dengeyi hem işitmeyi etkiler.
Bu nedenle tanı sürecinde:
Saf ses odyometrisi,
Timpanometri,
Akustik refleks testleri uygulanarak iç kulak fonksiyonu değerlendirilir.
İşitme testleri, vertigonun kulak kaynaklı mı yoksa beyin kaynaklı mı olduğunu anlamada tamamlayıcı bir rol oynar.
🔹 Görsel ve Vestibüler Entegrasyon Testleri
Denge sistemi yalnızca kulakla değil, gözler ve kaslarla da ilgilidir.
Bu yüzden bazı durumlarda göz takibi testleri (optokinetik test) veya görsel-vestibüler uyum testleri yapılır.
Bu testler, beynin denge merkezinin görsel sinyalleri nasıl işlediğini ölçer.
Özellikle migrenöz vertigo gibi nörolojik kökenli durumlarda çok faydalıdır.
🔹 Görüntüleme Teknikleri: MR ve BT
Vertigo şikâyetinin kaynağı bazen iç kulakta değil, beyinde olabilir.
Bu durumda hekim Manyetik Rezonans (MR) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT) görüntüleme ister.
Bu yöntemlerle:
Beyincik (denge merkezi),
Beyin sapı,
Vestibüler sinir yolları
görsel olarak incelenir.
MR, özellikle santral vertigo (örneğin tümör, damar tıkanıklığı, multipl skleroz) şüphesinde vazgeçilmez bir yöntemdir.
🔹 Boyun ve Kas Kaynaklı Denge Sorunlarının Değerlendirilmesi
Bazı baş dönmeleri, doğrudan kas spazmı veya boyun fıtığı (servikojenik vertigo) kaynaklı olabilir.
Bu nedenle fizyoterapi uzmanlarımız tarafından:
Boyun kas gerginliği,
Postür bozukluğu,
Kas refleksleri analiz edilir.
Gerektiğinde manuel terapi veya germe egzersizleri planlanır.
🔹 Psikolojik ve Anksiyete Değerlendirmesi
Uzun süren vertigo vakalarında, özellikle belirsizlik ve kontrol kaybı hissi yaşayan hastalarda anksiyete ve panik atak gözlenebilir.
Bu durumda, psikolojik değerlendirme yapılarak hastaya destek verilir.
Bazı hastalarda psikolojik faktörler semptomları güçlendirdiği için, tedavinin bir parçası haline getirilir.
🔹 Tanı Sonrası Kişiye Özel Tedavi Planı
Tüm test ve muayeneler tamamlandıktan sonra elde edilen bulgular uzman ekibimiz tarafından değerlendirilir.
Her hastaya özel, kapsamlı bir vertigo tedavi planı hazırlanır.
Bu plan genellikle şu yaklaşımlardan oluşur:
Epley veya Semont manevraları
İlaç tedavisi
Vestibüler rehabilitasyon (denge egzersizleri)
Diyet ve yaşam tarzı düzenlemeleri
Psikolojik destek
Amaç yalnızca baş dönmesini geçirmek değil, denge sistemini yeniden eğitmek ve kalıcı konfor sağlamaktır.
🔹 Sonuç: Doğru Tanı, Doğru Tedavi
Vertigo, çok sayıda farklı sebeple ortaya çıkabilen karmaşık bir durumdur.
Bu nedenle en önemli adım detaylı tanı ve doğru değerlendirme sürecidir.
Kliniğimizde uygulanan modern testler, gelişmiş cihazlar ve deneyimli uzman ekibimiz sayesinde, vertigo hastalarımızın büyük çoğunluğunda kısa sürede kesin tanı konulmakta ve etkili tedavi sağlanmaktadır.