Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV), başın belirli pozisyonlarda hareketiyle ortaya çıkan, kısa süreli fakat oldukça rahatsız edici baş dönmesi ataklarıyla karakterize bir iç kulak rahatsızlığıdır. “Benign” kelimesi iyi huylu olduğunu; “paroksismal” ani başlayan atakları; “pozisyonel” ise tetikleyicinin baş pozisyonu olduğunu ifade eder.

BPPV Nasıl Oluşur?

İç kulakta bulunan otokoniler (kalsiyum karbonat kristalleri) normalde dengeyi algılayan otolit organlarında bulunur. Ancak bazı durumlarda bu kristaller ayrılarak yarım daire kanallarına düşebilir. Özellikle arka kanal etkilenir.

Bu kristaller hareket ettiğinde sinir reseptörlerini uyarır ve beyin bu hareketi yanlış bir dönme hissi olarak algılar. Sonuç olarak hasta aniden:

• Etraf dönüyormuş gibi hissetmeye başlar

• Dengesini kaybeder

• Bulantı hissedebilir

BPPV Belirtileri

BPPV’nin en belirgin özelliği kısa süreli vertigo ataklarıdır.

En sık belirtiler:

• Ani başlayan baş dönmesi

• Baş pozisyonu değiştiğinde şiddetlenme

• Yatarken, doğrulurken veya yukarı bakarken vertigo

• Bulantı, kusma

• Gözde istemsiz titreme (nistagmus)

• Sersemlik ve dengesizlik hissi

Ataklar genellikle 10–60 saniye sürer ve kendiliğinden geçer.

BPPV’nin Nedenleri Nelerdir?

• Yaşa bağlı kristal dejenerasyonu

• Kafa travması

• Uzun süre yatmak

• İç kulak enfeksiyonları

• Boyun kas spazmları

• Nedeni bilinmeyen spontan gelişim

Her yaşta görülse de 40 yaş sonrası daha yaygındır.

BPPV Nasıl Teşhis Edilir?

KBB uzmanı (otolaringolog) tarafından yapılan özel testlerle tanı konur:

Dix-Hallpike Testi:

Arka kanal BPPV’sini tespit etmek için en yaygın kullanılan yöntemdir.

Roll Testi:

Yatay kanal BPPV’si için uygulanır.

Bu testler sırasında göz hareketleri incelenir; nistagmusun şekli ve yönü hastalığın tipini belirler.

BPPV Tedavisi Nasıl Yapılır?

BPPV’nin tedavisi ilaçlarla değil, iç kulaktaki kristallerin eski yerine dönmesini sağlayan kanal yeniden konumlandırma manevraları ile yapılır.

En etkili tedavi yöntemleri:

• Epley Manevrası (en yaygın ve hızlı çözüm)

• Semont Manevrası

• Lempert (Barbecue) Manevrası

Bu manevralar çoğu zaman tek seansta belirgin iyileşme sağlar.

BPPV Tekrarlar mı?

Evet, BPPV zaman zaman tekrarlayabilir. Ancak her tekrarda aynı manevralarla kolayca tedavi edilebilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Baş dönmesi birkaç gün içinde geçmiyorsa
• Şiddetli bulantı ve kusma varsa
• Görme bozukluğu, konuşma güçlüğü gibi ek belirtiler varsa
• Düşme veya bilinç bulanıklığı yaşıyorsanız
• Acil değerlendirme gerekebilir.